Kabakulak nedir ve belirtileri nelerdir?

Kabakulak, parotid bezlerinin iltihaplanmasıyla karakterize edilen viral bir hastalıktır. Hastalığın etkeni, paramyxoviridae familyasına ait olan mumps virüsü (kabakulak virüsü) dır. Kabakulak, genellikle çocukluk döneminde görülen, ancak ergenlik ve yetişkinlik döneminde de rastlanabilen bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalık, genellikle damlacık yoluyla, yani enfekte bireylerin öksürmesi, hapşırması veya konuşması esnasında havaya yayılan virüslerin sağlıklı bireylere geçmesiyle bulaşır.

Kabakulak belirtileri, hastalığın başlangıcında genellikle hafif grip benzeri semptomlarla başlar. Belirtiler genellikle 2-3 hafta sonra ortaya çıkar ve aşağıdaki şekillerde sıralanabilir:

• Şişkinlik: Kabakulak en belirgin belirtisi, çene altında bulunan parotid bezlerinin şişmesidir.
• Ateş: Enfekte bireylerde genellikle hafif ila orta dereceli ateş görülebilir.
• Baş ağrısı: Baş ağrısı, hastalığın erken dönemlerinde yaygın bir şikayettir.
• Kas ve eklem ağrıları: Vücut ağrıları, kabakulak hastalığının diğer belirtileri arasında yer almaktadır.
• Genel yorgunluk: Hastalar, genel bir yorgunluk ve halsizlik hissi yaşayabilirler.
• İştah kaybı: Kabakulak, iştah kaybına neden olabilir, bu da hastaların beslenme alışkanlıklarını etkileyebilir.
• Boğaz ağrısı: Bazı hastalarda boğaz ağrısı da görülebilir.

Belirtiler genellikle 7-10 gün sürebilir ve çoğu hasta, tedavi edilmeden de iyileşebilir.

Kabakulak genellikle hafif seyreder, ancak bazı durumlarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar arasında:

• Orşit: Erkeklerde testislerin iltihaplanması, kabakulak sonrası sık görülen bir komplikasyondur.
• Ooforit: Kadınlarda yumurtalıkların iltihaplanması ortaya çıkabilir.
• Meningit: Kabakulak, beyin zarlarının iltihaplanmasına neden olabilir.
• İşitme kaybı: Nadir durumlarda, kabakulak işitme kaybına yol açabilir.

Kabakulak tanısı genellikle klinik belirtilere dayanarak konulmaktadır. Doktorlar, hastanın tıbbi geçmişini, belirtilerini ve fiziksel muayenesini değerlendirerek tanı koyabilir. Gerekli durumlarda kan testleri ve MRI gibi görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir. Kabakulak için spesifik bir tedavi yoktur. Tedavi, genellikle semptomları hafifletmeye yöneliktir. Hastaların bol sıvı alması, dinlenmesi ve ağrı kesici ilaçlar kullanması önerilir. Ayrıca, hastaların enfeksiyonu başkalarına bulaştırmamak için izole edilmeleri gerekebilir.

Kabakulak aşısı, hastalığın önlenmesinde en etkili yöntemdir. MMR aşısı (kızamık, kabakulak, kızamıkçık aşısı) genellikle çocukluk döneminde uygulanmaktadır. Aşılama, toplumda bağışıklık kazanımını artırarak hastalığın yayılmasını engelleme potansiyeline sahiptir.

Kabakulak, genellikle çocukluk döneminin sık görülen enfeksiyon hastalıklarından biri olup, belirtileri genellikle hafif olsa da bazı durumlarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle, hastalığın belirtilerini tanımak ve aşı ile korunma yöntemlerini uygulamak büyük önem taşımaktadır.