Bal Kabağı Yetiştiriciliği Nedir ve Nasıl Yapılır?

Bitkiler aleminin kapalı tohumlular bölümünde sayılan bal kabağı, bol miktarda potasyum, demir, fosfor, sodyum, kalsiyum içeren ve lifi bol bir meyvedir. Amerika, Avrupa ülkeleri ve Avustralya'da Cadılar Bayramı sembolü olarak da kabul edilir. Türkiye'de daha çok kabak tatlısı ile bilinmektedir. Yetiştirildiği bölgedeki toprak yapısı çok ağır ve kumlu ise yetiştirilmesi zor olur. Kumlu topraklarda gübrelenmesi şarttır.

Bal kabağı bitkisi, pH derecesi 6 ila 7 olan, derin, geçirgen, su tutma kabiliyeti yüksek, organik ve mineraller bakımından zengin olan topraklarda iyi mahsul verir. Bal kabağı bitkisi organik besinlerin yoğun olduğu topraklardan hoşlanır. Dekar başına 3-4 ton çiftlik gübresi ile en iyi kalite bal kabağı üretimi mümkündür.

Bal kabağı çiçekleri erkek ve dişi olarak ikiye ayrılır. Döllenme rüzgâr, arılar, kelebekler ve tozlaşma ile gerçekleşir. Fakat bal kabağı yetiştiriciliğinde en garanti döllenme yöntemi, suni yollarla yetiştiricilikle uğraşan kişinin çiçekleri kendisinin döllemesidir. Erkek ve dişi çiçekleri ayırmak zor değildir. Bal kabağının erkek çiçekleri sarı renkli düz ve kapalı olurken, dişi bal kabağı çiçeği karanfile benzer. Çiçeğin başladığı sap kısmının altında top gibi bir yapı bulunur.

Bal kabağı çiçeklerini el ile döllemeyi bilmektir. Suni tozlaşma için sabahın erken saatlerinde, en geç saat 6 ile 7 arasında henüz açmamış olan dişi çiçeklerin üzerine poşet ya da tülbent geçirilir. Çiçek açmış erkek çiçek polenlerine zarar vermeyecek şekilde dalından koparılır. Erkek çiçeğin polenlerini dikkatlice dişi çiçeğe sürterek polenlerin dişi çiçeğe düşmesi sağlanır.

Bal kabağı bitkisinin tohum ekimi iç mekanlarda yapılacaksa Mart-Haziran ayları arasında, dış mekânda yapılacaksa Mayıs-Haziran ayları arasında olmalıdır. Tohumlar torf ve perlit karışımı toprağa 7 cm derinliğe ekilmelidir. Çimlenme işleminin ardından şaşırtma yapılarak 12 cm derinliğe alınmalıdır. 15 cm boyuta gelen fideler bol su ister. Düzenli aralıklarla sık sık sulanmalıdır. Dış mekandaki ekimler sırasında bal kabağı tohumları arasında 25-30 cm mesafeler olmalı, her aralığa yaklaşık 3 tohum ekilmelidir. Tohumlar 15 cm fideler olmadan önce toprak hafif nemli olmalı, çok sulanmamalıdır. Yaklaşık 45 günde 15 cm'lik fideler olacaklardır. Fide haline gelmemiş yeni filizlenmiş bal kabakları çok sulandığında köklerde çürüme olur, kök gelişimi engellenir ve çiçeklenme süreci gecikir.

Tohum ayırmada çekirdek çıkartma makineleri kullanılarak ya da el ile ayırma yöntemleri uygulanır. Ayrılan çekirdekler beton kurutma yerlerinde 15 gün bekletilir. Kurutulan çekirdekler çuvallara doldurularak nemsiz, kuru ambarlarda ekim zamanına kadar bekletilir.

Bitkiler 4 yapraklı döneme girdiklerinde kaymak tabakasını kırma, yabancı otları arındırma amacıyla çapalama işlemi uygulanmalıdır. İlk çapadan 3 hafta sonra ikinci çapalama işlemi gerçekleştirilir. Bunların dışında bitki bir daha çapalamaya ihtiyaç duymaz.

Bal kabağı yetiştirilmesi sürecinde diğer önemli konu bal kabağı hastalıklarını yakından tanımaktır. En sık karşılaşılan hastalıklar külleme, mildiyö, kabak mozaik virüsü ve fusarium'dur. Yaprak bitleri de yetiştiricilik sırasındaki önemli sorunlardan biridir. Mücadele yöntemleri hastalık oluşmadan önce önlemeye yönelik olarak düzenli bakım ile sağlanır.

** Bal kabağı yetiştiriciliğinde verimi artırmak için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar: